RINGKASAN KITAB: MAQASID AL-SHARIAH AL-ISLAMIYYAH WA ‘ALAQATUHA BI AL-ADILLAH AL-SYAR’IYYAH

MAQASID AL-SHARIAH AL-ISLAMIYYAH WA ‘ALAQATUHA BI AL-ADILLAH AL-SYAR’IYYAH oleh Muhammad Sa’ad Bin Ahmad al-Yubi

Buku setebal 672 muka surat ini adalah tesis PhD penulis di Universiti Islam Madinah al-Munawwarah pada tahun 1995. Maksud tajuknya ialah Maqasid Shariah Islam Dan Kaitannya Dengan Dalil-dalil Syarak. Bagi saya, buku ini memiliki nilai ilmiahnya yang tersendiri, cuma bagi saya ia masih banyak terikat dengan perbincangan Maqasid Shariah dalam kerangka konvensional ilmu Usul Fiqh.

Walaupun ia agak tebal, ia bacaan yang baik bagi pemula untuk mengenal Maqasid Shariah dan sifat serta perkaitannya yang bertumbuh dari perbincangan Usul Fiqh, kerana ia masih belum pergi jauh mendalam kepada teknikal perbincangan-perbincangan khas ilmu Maqasid Shariah. Bahasanya secara amnya mudah, dan gaya pembentangan ilmiahnya masih tidak asing dari gaya pembentangan ilmu Fiqh dan Usul Fiqh moden.

Kelihatannya ini kajian yang bersifat ‘Ta’sil’, iaitu menjejaki asal-usul suatu konsep ilmiah kepada dalil-dalil Syarak dan perbincangannya bermula dari perbincangan terawal mengenainya. Mungkin itu sebabnya kebanyakan buku ini diperuntukkan untuk membincangkan asas-asas kefahaman Maqasid dengan panjang lebar, biarpun terdapat suatu tambahan ilmiah yang berfaedah dalam 100 halaman terakhir kajiannya (yang menurut guru saya, Dr Adnan Assaf, kalau diterbitkan berasingan tanpa lebih 400 muka yang mendahuluinya itu pun sudah cukup).

Penulis bermula dengan membincangkan definisi Maqasid Shariah Islam, diikuti dengan pembentangan ringkas tentang sejarah perbincangan Maqasid. Walaupun diberi ruangan lebih 30 muka tentang perbincangan Maqasid oleh ulama silam semisal al-Juwayni, al-Ghazali dan al-Syatibi, kelihatannya perbincangan Maqasid pasca-Imam Syatibi (wacana moden) disebut sepintas lalu sahaja, dalam 2 muka surat.

Bab kedua adalah perbincangan menegaskan yang Syarak itu memiliki Maqasid dan cara mengenalpastinya, atau biasa dikenali dengan perbincangan tentang ‘Illah hukum-hakam. Beliau membawakan dalil tentang pembuktian wujudnya ‘Illah dalam Shariah, dan seterusnya, beliau menyebut cara-cara mengenalpasti Maqasid Syarak dan ‘illah, yang kebanyakannya diambil daripada perbincangan teknikal Qias dalam Usul Fiqh.

Bab ketiga membentangkan bahagian-bahagian Maqasid, iaitu lima Dharuriyyat dengan panjang lebar dan terperinci, kemudian barulah bahagian Hajiyyat, Tahsiniyyat, dan pelengkap-pelengkap (al-Mukammilat) kepada tiga tahapan tadi. Terdapat juga perbincangan antara al-Maqasid al-Asliah dan al-Maqasid al-Tabi’ah (Maqasid primer dan sekunder), diikuti perbincangan antara Maqasid ‘Ammah (holistik) dan Maqasid Khassah (spesifik). Tajuk ‘Taysir’ (kemudahan) dan membuang kesulitan turut diselitkan di bawah perbincangan Maqasid ‘Ammah.

Bab keempat membincangkan sifat-sifat khas Maqasid beserta kaedah-kaedahnya (Qawaid al-Maqasid). Antara sifat khas yang disenaraikan ialah sifat rabbani, bertepatan dengan fitrah, teguh tidak berubah, tidak bercanggah tanpa penyelesaian, luas, serta memiliki kayu ukur yang jelas. Qawaid al-Maqasid yang disenaraikan pula kebanyakannya diambil daripada al-Muwafaqat.

Bab kelima barulah menjawab tajuk tesis ini dalam kira-kira seratus muka surat, iaitu kaitan Maqasid Shariah dengan dalil-dalil Syarak. Bagi saya di sinilah nilai utama buku ini. Misalnya Quran, bagaimana a) mengeluarkan Maqasid syarak daripadanya dan b) memastikan penafsirannya bertepatan dengan kehendak Syarak. Dalam Hadis, antaranya perbincangan cara memahami Hadis Ahad yang zahirnya kelihatan berlawanan dengan Maqasid ‘Ammah. Kaitan Maqasid Syarak dengan Ijma’, Masolih Mursalah, Istihsan, Sadd al-Dzara’ie, Qaul Sahabi, Uruf, Istishab, dan Syara’ Man Qablana dibincangkan.

Kesimpulannya, bagi saya buku ini mudah difahami oleh pemula, cuma saiznya agak besar kerana metod pembentangannya yang masih banyak bergantung kepada perbincangan konvensional ilmu Usul Fiqh. Tetapi ia baik untuk memberi suatu gambaran awal bagi mereka yang baru ingin bermula, walaupun di sana ada lagi buku lain yang lebih efisien dari segi panjang perbincangannya. Bagi mereka yang sudah biasa dengan pembacaan di sekitar ilmu Maqasid Shariah, saya kira bab kelima, dan mungkin juga bahagian kedua bab empat, Qawaid Maqasid, adalah nilai utama pada buku ini yang biasanya tidak ditemui pada buku-buku lain yang ditulis sekitar ilmu ini.

Jika tidak bertemu di kedai, boleh muat turun buku ini pada pautan berikut: http://waqfeya.com/book.php?bid=2905

Penulis:
Ustaz Muhd Eirfan
Felo Siasah Rahmah

Ikuti kami di Facebook: Siasah Rahmah - SR

Kami juga di Telegram : https://t.me/siasahrahmah

Kami juga di Instagram : https://www.instagram.com/siasahrahmah/

Serendah RM 1 anda boleh bersama menjayakan projek-projek kami:

5646 8711 0114 (Maybank)
SIASAH RAHMAH RESEARCH & CONSULTANCY

Read More

RINGKASAN KITAB: ‘ALLAL AL-FASI ‘ALIMA WA MUFAKKIRA

1. Maksud tajuk buku ini dalam Bahasa Melayu ialah ‘Allal al-Fasi: Seorang Ulama dan Pemikir.’ Penulis yang kini memegang kedudukan Presiden Kesatuan Ulama Islam Sedunia (Ittihad) menyiapkan buku ini pada 2011, dengan menamakan Allal al-Fasi sebagai salah seorang tokoh yang menjadi sumber inspirasi beliau dalam medan islah dan keilmuan.

2. Kata beliau, al-Fasi rahimahullah lebih dikenali sebagai tokoh negarawan dan kemerdekaan berbanding sebagai tokoh ulama, sedangkan beliau mempunyai sumbangan yang nyata dalam bidang keilmuan. Maka tujuan beliau menulis buku ini ialah untuk memperkenalkan pembaca dan dunia Islam amnya dengan al-Fasi sebagai seorang ulama umat, dan bukan hanya tokoh kemerdekaan Maghribi.

3. Buku ini bermula dengan menyebut kisah kehidupan beliau dan perjuangan beliau. Penulis menceritakan latar keadaan Maghribi yang berada di bawah penjajahan Perancis. Seterusnya diceritakan kisah kehidupan awal beliau, daripada lahir, bagaimana beliau dibesarkan dalam suasana keilmuan, hingga beliau menghafal seluruh Quran pada usia 7 tahun, dan melanjutkan pelajaran dengan pelbagai cabang ilmu agama menggunakan kitab-kitab turath yang besar. Ketika berusia 15 tahun, beliau menerbitkan syair yang disiarkan di akhbar, dan dipuji kesasteraan bahasanya, beliau mengisytiharkan yang beliau akan berjuang dan berhenti bermain-main lagi.

4. Kemudian diberikan rumusan tentang perjuangan hidup beliau, terutamanya menentang penjajah Perancis dan mengislah pemikiran warga Maghribi hingga beliau meninggal dunia pada tahun 1973. Diluangkan satu subtopik khas menceritakan pengalaman (dan penderitaan) beliau dibuang negeri ke Gabon selama sepuluh tahun, dan penghijrahan beliau merentas negara-negara Afrika kerana tidak dibenarkan pulang ke Maghribi, hingga jumlah tempoh beliau berada di luar tanah air mencecah 20 tahun. Bahagian ini ditutup dengan beberapa poin pengajaran dari kisah hidup beliau bersama senarai karya yang dikeluarkan sepanjang hayat beliau.

5. Bahagian kedua menceritakan pandangan serta ijtihad-ijtihad beliau. Penulis memilih pandangan beliau dalam isu tanggungjawab para ulama, Maqasid Syariah, Maqasid Keamanan Global menurut syarak, pandangan beliau tentang poligami, keharusan wanita memegang jawatan awam (yang mengandungi tugas kepimpinan), ‘Maqasid Syariah penjajah’ (falsafah perlembagaan dan perundangan Barat—bahagian mana yang perlu ditolak dan yang mana perlu dikaji serta diambil manfaat darinya), persoalan pelaksanaan undang-undang Hudud, dan persoalan hukum mencalonkan diri untuk memegang jawatan (pilihan raya).

6. Bahagian ketiga menceritakan tentang penulisan beliau dalam bidang ilmu Syariah, bermula dengan buku beliau ‘Maqasid al-Syariah al-Islamiyyah wa Makarimuha’ dengan memetik dua isu yang dibincangkan buku itu, iaitu kedudukan Maqasid Syariah sebagai sumber hukum-hakam, dan Maqasid Keadilan.

7. Buku kedua yang dibincangkan ialah ‘Difa’ ‘an al-Syariah’, dengan menyebut antara persoalan yang dibangkitkan buku itu, iaitu agama ini adalah Aqidah dan peraturan, pemisahan antara agama dan negara itu tidak diterima oleh Islam, nas-nas yang jelas dan Qat’ie tentang kewajipan menjadikan Syariah sebagai neraca hukum-hakam, kedudukan perundangan sebagai cerminan nilai-nilai suatu masyarakat, dan sifat-sifat istimewa Syariah Islam.

8. Buku ketiga yang dibawakan adalah buku beliau ‘Abu Bakr Bin al-‘Arabi Fi Ahkam al-Quran, iaitu kajian beliau tentang kitab Ahkam al-Quran karangan al-Qadhi Ibn al-Arabi.

9. Buku keempat yang dibawakan beliau adalah ‘Madkhal Fi al-Nazhoriyyat al-Ammah Li Dirasat al-Fiqh al-Islami Wa Muqaranatuhu Bi al-Fiqh al-Ajnabi’ atau maksudnya ‘Pengenalan Kepada Teori Am Kajian Fiqh Islam dan Perbandingannya Dengan Fiqh Asing.’

10. Buku kelima dalam siri itu ialah ‘al-Taqrib: Syarh Mudawwanah al-Ahwal al-Syakhsiyyah’ iaitu syarah tentang undang-undang Fiqh hal ehwal individu Maghribi, yang disediakan Lujnah Fiqh Perundangan Maghribi, yang mana beliau salah seorang dari panel tersebut. Beliau turut menyebut perbincangan transisi dari Arab Jahiliyah kepada Syariah Islam dalam tulisan ini.

11. Buku keenam yang dibawakan ialah buku ‘al-Ghurrah Fi Usul al-Fiqh’.

12. Kemudian beliau membawakan buku yang ditulis oleh al-Fasi rahimahullah tentang isu Ru’yah vs perkiraan astronomi dalam menentukan awal bulan Islam. Penulis terus mengepilkan teks penuh ‘booklet’ setebal 47 muka surat itu di dalam buku ini supaya pembaca boleh membaca sendiri tulisan, pandangan dan gaya persembahan Allal al-Fasi rahimahullah.

13. Bahagian keempat dan terakhir pula memperkenalkan karya tulisan al-Fasi dalam medan pemikiran, bermula dengan buku ‘al-Naqd al-Dzati,’ buku pertama dikarang beliau, bertujuan membangunkan masyarakat Maghribi yang bergelumang dalam kemunduran untuk bangkit membebaskan diri daripada penjajahan dan memiliki nilai kekuatan sendiri sebagai satu umat yang berfikir. Beliau juga menyebut peranan agama dalam membina negara.

14. Seterusnya dibawa buku ‘Hadith al-Maghrib Fi al-Masyriq’ iaitu tentang kedudukan Maghribi dalam dunia Islam dan Arab serta kepentingannya.

15. Kemudian buku ‘Isyrafat ‘Allal al-Fasi al-Fikriyyah’, antaranya mengandungi risalah ‘Badil al-Badil’, suatu kajian ilmiah kepada tulisan Roger Garaudy tentang krisis di sebalik idea Marxisme. (Roger Garoudy memeluk Islam beberapa tahun selepas al-Fasi meninggal dunia.) Risalah lain dalam buku ini ialah ‘La Syuyu’iyyah Wa La Ra’sumaliyyah’ (Bukan Sosialisme dan Bukan Kapitalisme), ‘al-Wasail al-‘Ilmiyyah Li Ba’ts Islami’ (Jalan-jalan Ilmiah Untuk Kebangkitan Islamik), dan ‘Hal al-Islam Fi Hajah Ila Falsafah?’ (Adakah Islam Memerlukan Kepada Falsafah?).

16. Dan akhir sekali adalah buku beliau ‘al-Hurriyyah’, tentang (falsafah) kebebasan.

17. Penulis akhirnya menyimpulkan buku ini dengan beberapa ciri-ciri khusus pemikiran Allal al-Fasi sebagai seorang ulama dan pemikir.

18. Secara peribadinya, saya mengenali al-Fasi rahimahullah sebagai salah seorang penerus utama kepada Madrasah pemikiran Maqasid Ibn Asyur rahimahullah, yang mana Madrasah Maqasidi di Maghribi hari ini lahir hasil pencorakan beliau terhadap penerapan teori Maqasid Syariah ke dalam masyarakat dan isu-isu umat dan kenegaraan, maka beliau adalah tokoh yang perlu dikenali dengan lebih dekat oleh para penuntut Syariah dan islah zaman moden.

19. Mungkin boleh disebut yang impak pemikiran beliau hingga boleh dikatakan, kalaulah bukan kerana gagasan al-Fasi rahimahullah, maka tiadalah Dr Ahmed Raissouni (dan lain-lain tokoh ilmu Maqasid Syariah daripada Maghribi) seperti yang kita kenal beliau pada hari ini.

Wallahu a’lam

Penulis:
Ustaz Muhd Eirfan
Felo Siasah Rahmah

Ikuti kami di Facebook: Siasah Rahmah - SR

Kami juga di Telegram : https://t.me/siasahrahmah

Kami juga di Instagram : https://www.instagram.com/siasahrahmah/

Serendah RM 1 anda boleh bersama menjayakan usaha penterjemahan kami:

5646 8711 0114 (Maybank)
SIASAH RAHMAH RESEARCH & CONSULTANCY

Read More

RINGKASAN KITAB: AL-SIYASAH AL-SYAR’IYYAH FI DHOUI NUSUS AL-SYARIAH WA MAQASIDIHA

1. Buku setebal 329 muka surat ini antara bacaan malar hijau bagi penuntut Shariah, terutamanya mereka yang ingin memandang ke arah Siasah beradunan Islam, tulisan seorang tokoh yang sudah masyhur dan ma'ruf dalam dunia Islam, iaitu Dr al-Qaradhawi, mantan Presiden Kesatuan Ulama Islam Sedunia (Ittihad). Maksud tajuknya dalam Bahasa Melayu ialah ‘Siasah Syar’iyyah di Bawah Suluhan Nas-nas Shariah dan Maqasidnya.’ Buku ini adalah salah satu tulisan beliau daripada siri yang menghuraikan salah satu usul daripada usul 20, iaitu usul ke-5, yang menyentuh tajuk Masolih Mursalah, ditulis pada tahun 1998.

2. Dalam muqaddimah, beliau menyebut bahawa Siyasah Syar’iyyah itu berdiri di atas 5 asas iaitu

a) Fiqh Maqasid
b) Fiqh Waqi’
c) Fiqh Muwazanat
d) Fiqh al-Awlawiyyat
e) Fiqh Taghyir.

Ertinya memahami Maqasid Shariah, realiti, pertimbangan Maslahah-Mafsadah, penentuan prioriti, dan kaedah membuat perubahan.

3. Beliau bermula dengan menyebut kesyumulan Fiqh Islam dan bagaimana ia mengandungi Siyasah Syar’iyyah sebagai salah satu juzuknya. Dibawakan persoalan adakah kerajaan yang Islamik itu bab cabang atau prinsip, dan tentang topik Hakimiyyah. Beliau menyebut kurangnya tulisan tentang sistem pemerintahan dalam kalangan ulama Islam, dengan membawa beberapa contoh tulisan dalam bidang itu sama ada oleh ulama silam atau kontemporari. Kemudian barulah beliau membincangkan mafhum istilah ‘Siyasah Syar’iyyah’ itu, asal-usulnya di zaman Nabi dan Khulafa al-Rasyidin, dan perbincangan ulama mengenainya, khususnya Ibn Qayyim.

4. Kemudian perbincangan dibawa berpandukan usul ke-5 tadi dan kandungannya. Siapakah pemerintah yang perlu ditaati dan berhak memakai Masolih Mursalah itu, dan bagaimana pelaksanaannya.

5. Perbincangan panjang seterusnya dibuka dalam menentukan kadar Syara' mengambil kira Ijtihad daripada akal rasional, bersama dakwaan sesetengah orang yang mengambil pandangan akal (‘al-Ra`y’) itu dicela oleh para Salaf, para sahabat yang terawalnya. Kemudian dibincangkan medan yang mana pandangan akal itu boleh dan perlu digunakan.

6. Kemudian dibawakan perbincangan tentang Masolih Mursalah, keabsahannya, pandangan para ulama mengenainya, dan kesimpulan terhadap penggunaannya.

7. Persoalan yang dibawakan seterusnya ialah tentang Syura dan kedudukan pemimpin dalam Syura tersebut. Antara persoalan utamanya, adakah pemimpin perlu tunduk kepada Syura (Mulzim) atau beliau berhak mengeluarkan keputusan bertentangan dengannya (Mu’lim)?

8. Kemudian dibuka satu subtopik tentang berubahnya pandangan pemerintah apabila suasana berubah. Dalam bahagian ini banyak dibawa contoh dari Khulafa al-Rasyidin serta perbincangan ulama mengenainya.

9. Seterusnya dibawakan bab pertembungan Nas dengan Maslahah, antaranya dengan contoh dakwaan al-Tufi yang masyhur itu dibawakan dan dikritik. Kalimah ‘Qat’iy’ dan ‘Zhanniy’ menjadi kata kunci di sini.

10. Kerana seringkali nama Umar al-Khattab RA dijadikan hujah orang tentang menolak Nas demi Maslahah, penulis membawakan satu perbincangan panjang dalam hal ini, 50 muka surat. Antara contoh utama yang diperbincangkan ialah:

a) Umar RA berhenti memberi zakat kepada golongan ‘Muallafat Qulubuhum’;
b) beliau tidak membahagikan tanah negeri-negeri jajahan yang baru dibuka kepada para askar mengikut ayat Ghanimah;
c) beliau menghentikan Hudud curi waktu kebuluran;
d) menghalang orang Islam berkahwin dengan Ahli Kitab;
e) mengira tiga talak dilafazkan serentak menjadi tiga talak, bukannya satu;
f) menambah hukuman sebat peminum arak;
g) menggugurkan panggilan ‘Jizyah’ kepada cukai Kristian Bani Taghlib;dan h) menggunakan autoriti kerajaan untuk meletakkan harga. Kesemuanya persoalan yang kelihatan bercanggah dengan Nas Quran atau Hadis, lalu dibawa perbincangan dan penerangan apakah sebenarnya ia bercanggah.

11. Beliau pun menghuraikan lima asas kepada Fiqh Siyasah Syar’iyyah yang disebutkan dalam muqaddimah.

12. Dalam subtopik Fiqh Maqasid, 60 muka diperuntukkan, dengan menyebut tiga golongan, iaitu golongan yang memahami Nas tanpa memandang kepada Maqasid, golongan yang mengambil ‘Maqasid’ dan membuang Nas, serta golongan Wasatiyyah yang adil dan seimbang antara keduanya. Saya lihat ia perbincangan yang hampir serupa dengan pendahuluan buku beliau ‘Dirasah Fi Maqasid al-Syariah.’

13. Kemudian beliau menerangkan empat asas yang lain, iaitu:
b) Fiqh Waqi’
c) Fiqh Muwazanat
d) Fiqh al-Awlawiyyat
e) Fiqh Taghyir

14. Saya kira ia bacaan yang mudah difahami bagi pemula yang baru masuk ke dalam perbincangan Siyasah Syar’iyyah dan seterusnya, ‘by extension’, perbincangan Maqasid Syariah. Ia suatu ‘compass setting’ atau ‘tawjih’ yang baik supaya pembaca memiliki prinsip yang kuat sebelum larut dalam kekencangan dan agresifnya perbincangan dalam bidang Maqasid Syariah.

Penulis:
Ustaz Muhd Eirfan
Felo Siasah Rahmah

Ikuti kami di Facebook: Siasah Rahmah - SR

Kami juga di Telegram : https://t.me/siasahrahmah

Kami juga di Instagram : https://www.instagram.com/siasahrahmah/


Serendah RM 1 anda boleh bersama menjayakan usaha penterjemahan kami:

5646 8711 0114 (Maybank)
SIASAH RAHMAH RESEARCH & CONSULTANCY

Read More

USUL 101: DHAWABIT AL-MASLAHAH FI AL-SYARIAH AL-ISLAMIYYAH

1. Jika ditolak daftar kandungan dan rujukan, kandungan buku ini adalah kira-kira 421 muka surat, dan ia adalah tesis PhD yang bermutu tinggi ulama kontemporari yang paling dikenali dari Syria, Dr Muhammad al-Buti, di Universiti al-Azhar pada 1965. Ia diulang cetak berkali-kali dalam dunia Islam, yang mana cetakan yang saya baca, daripada Darul Fikr sahaja tahun 2014, adalah cetakan kesembilan, dan diulang semak oleh penulis sendiri beberapa kali sepanjang puluhan tahun sejak penerbitannya itu. Maksud tajuknya dalam Bahasa Melayu ialah ‘Kayu Ukur (Penerimaan) Maslahah Dalam Shariah Islam”.

2. Penulis menyebut dalam mukaddimah beliau betapa beliau menulis tesis ini untuk mendepani mereka yang bermudah-mudah mencuaikan Shariah atas alasan Maslahah, tanpa diikat kayu ukur yang diterima Syara', yang menurut beliau adalah medan peperangan baru untuk merosakkan Islam.

3. Dalam pendahuluan, beliau menyebut definisi Maslahah dan bahawa mendapatkan manfaat itu adalah fitrah universal yang tidak dinafikan.

4. Kemudian beliau membawakan khilaf dalam menentukan kayu ukur Maslahah dalam ilmu falsafah, dan ciri-ciri terpenting Maslahah dalam sistem perundangan ciptaan manusia:

a) Hanya memandang Maslahah duniawi,
b) hanya memandang Maslahah material, dan
c) mengira agama sebagai cabang kepada Maslahah, dilahirkan oleh Maslahah

Beliau tidak hanya berbicara kosong, tetapi turut membawakan kalam para ahli falsafah dan perundangan Barat serta khilaf antara mereka, seperti Epicurus, Gustav Le Bon, dan Bentham. Kemudian beliau membawakan perbincangan ciri-ciri terpenting Maslahah dalam Shariah Islam:

a) Memandang Maslahah dunia dan akhirat,
b) memandang Maslahah jasad, akal, dan roh, dan
c) mengira agama sebagai asas kepada segala Maslahah.

5. Dalam bab pertama beliau menyebut kaitan Shariah Islam dengan Maslahah. Betapa Shariah Islam menjaga Maslahah, dan dibawakan dalil terhadap hal itu. Beliau membincangkan dua kekeliruan sekitar hal itu, iaitu:

a) pandangan mazhab Asya’irah yang Tuhan tidak wajib melakukan sesuatu kerana Maslahah, dan
b) dalil-dalil yang menyebut ganjaran pahala itu setaraf dengan tahap kesusahan yang dilalui, dan elemen kesusahan itu seolah bertentangan dengan Maslahah.

6. Bab kedua adalah bab terbesar, merangkumi hampir separuh buku ini, iaitu kayu ukur Maslahah menurut shariah. Kayu ukur pertama ialah masuknya Maslahah itu di bawah Maqasid Syara'. Saya lihat beliau membawa perbincangan sekitar lima Maqasid holistik Shariah – menjaga agama, nyawa, akal, keturunan dan harta.

7. Kayu ukur kedua ialah tidak menyanggahi al-Quran. Dibawakan dalil untuk kayu ukur ini, penerangan tentang apakah maksud ‘menyanggahi’ di situ (Qat’ie Dilalah vs Zhanni Dilalah), dan dibawa satu perbincangan besar menolak dakwaan bahawa Saidina Umar RA menyanggahi al-Quran dalam Ijtihad beliau.

8. Kayu ukur ketiga ialah tidak menyanggahi Sunnah. Dibincangkan, bahawa Sunnah yang wajib diikuti itu termasuklah Hadis yang Sahih tetapi jalur riwayatnya tidak Mutawatir. Kemudian disebutkan kepentingan membezakan antara Sunnah yang lahir dari Rasulullah SAW kerana ingin menetapkan hukum agama, dan dengan perkara berkaitan kepimpinan (Ijtihad duniawi). Seperti sebelumnya, beliau memperuntukkan satu bahagian menolak dakwaan yang para Sahabat dan Salafussoleh (termasuk para imam mazhab) berfatwa menyanggahi Sunnah yang Thabit.

9. Kayu ukur keempat ialah tidak menyanggahi Ijmak. Kelihatannya penulis banyak memperuntukkan bab ini untuk menolak dakwaan al-Tufi yang maslahah itu diutamakan berbanding Nas dan Ijmak.

10. Kayu ukur kelima ialah tidak menyanggahi Qias. Saya kira ini antara bahagian paling teknikal buku ini, di mana tampak betapa Qias itu padanya kayu ukur yang terperinci dan hierarkinya yang tersendiri (bukan semua Qias sama taraf). Ia perbincangan Usul Fiqh aras tinggi. Kemudian baru disebut dalil di sebalik kayu ukur ini, persoalan Istihsan, dan dakwaan yang Imam Syafie menolak istihsan.

11. Kayu ukur keenam ialah tidak menjejaskan Maslahah yang lebih penting atau setaraf dengannya. Dalam garis ukur ini dibawakan persoalan Dharuriyyat lawan Hajiyyat lawan Tahsiniyyat, turutan antara lima Maqasid holistik Shariah, mengutamakan Maslahah yang lebih meluas di kalangan manusia, dan mengutamakan Maslahah yang lebih pasti berbanding yang kurang pasti, kesemuanya dengan diiringi hujah dan dalil. Dibawakan beberapa contoh penerapan garis ukur ini. Kemudian turut dibincangkan bawah topik ini persoalan ‘Sadd al-Dzara’ie’ yang menjadi khilaf di kalangan fuqaha.

12. Bab kedua ini ditutup dengan perbincangan beberapa Qawaid Fiqh, iaitu ‘kesusahan membawa keringanan’, ‘berubahnya hukum-hakam dengan berubahnya zaman’, dan suatu perbincangan panjang tentang persoalan ‘helah’ di sisi Syara'.

13. Bab ketiga buku ini membawa tajuk Masolih Mursalah. Membincangkan definisi Masolih Mursalah sahaja mengambil 23 halaman kerana khilaf ulama pada topik ini, sama ada pada gambaran mengenainya mahupun istilah dan instrumen yang digunakan, hingga dalam topik seterusnya, tajuk ini disebut sebagai Istislah, topik pandangan ulama dari zaman para sahabat RA hingga zaman para imam mazhab terhadap Istislah. Beliau seterusnya cuba merungkai sebab berbolak-balik dan bercanggahnya pandangan para ulama tentang topik ini, hingga akhirnya disimpulkan yang sebenarnya Masolih Mursalah itu disepakati para ulama walau mereka kelihatan berbeza dalam gambaran, istilah dan instrumen yang diguna pakai merujuk kepadanya.

Seperti buku Siyasah al-Syar’iyyah Dr Yusuf al-Qaradhawi, saya akan mencadangkan buku ini kepada mereka yang ingin menguasai perbincangan Siyasah Syar’iyyah dan seterusnya, ‘by extension’, perbincangan Maqasid Syariah. Ia suatu ‘compas setting’ atau ‘Tawjih’ yang baik supaya pembaca memiliki prinsip yang kuat sebelum larut dalam kekencangan dan agresifnya perbincangan dalam bidang Maqasid Syariah. Cuma saya kira ia lebih teknikal dan khusus perbincangannya berbanding buku Dr Yusuf al-Qaradhawi.

Penulis:
Ustaz Muhd Eirfan
Felo Siasah Rahmah

Ikuti kami di Facebook: Siasah Rahmah - SR

Kami juga di Telegram : https://t.me/siasahrahmah

Kami juga di Instagram : https://www.instagram.com/siasahrahmah/


Serendah RM 1 anda boleh bersama menjayakan usaha penterjemahan kami:

5646 8711 0114 (Maybank)
SIASAH RAHMAH RESEARCH & CONSULTANCY 

Read More